Josée Schoepen was geïntrigeerd door de kunst van de oorspronkelijke bewoners van Noord-Amerika, vooral van de Pueblo, Hopi en Navajo uit het zuidwesten. Haar interesse werd geprikkeld omdat ze een Navajo adoptienichtje had.

Josée verzamelde tapijten, traditionele kledingstukken en kunstwerken van de Pueblo, Hopi, Navajo en andere inheemse volkeren. In mei 1978 werd in Bobbejaanland het Indian-Cowboymuseum geopend. Daarin kregen de kunstobjecten, zoals de gevlochten manden, de zilveren juwelen, de tapijten, het aardewerk, het brons, de hoofdtooien en ook de kachina’s, een speciale plaats. 


Een groot deel van de kunstcollectie heeft Josée geschonken aan de Universiteit van Gent. 
Maar de familie Schoepen bewaart ook objecten in het Bobbejaan Legacy Museum. Af en toe lenen ze die objecten uit voor tentoonstellingen.
Nog tot 17 november kan je een aantal kachina’s uit haar verzameling bewonderen in de magistrale tentoonstelling Hybriden in De Warande in Turnhout.

Wat zijn kachina’s?

Kachina’s zijn mooi gesneden of versierde poppen uit de Hopi-cultuur. De Hopi zijn
oorspronkelijke bewoners het noordoosten van Arizona die vooral geroemd worden om hun wijsheid en religiositeit.

De kachina representeert een katsina, een geest of bovennatuurlijke wezen in de vorm van een natuurkracht, dier, geest of voorouder zijn. Hun voornaamste functie is om regen te schenken aan een volk dat in een droog, woestijnachtig gebied leeft. Het woord kachina is afgeleid van de Hopi-term kachi, wat geestesvader, leven of geest betekent.

Drie invullingen van kachina’s:

- spirituele of bovennatuurlijke wezens
- gemaskerde dansers bij religieuze ceremonies
- poppen of houtsnijwerk


Waarvoor worden kachina’s gebruikt?

Tijdens religieuze ceremonies dragen de Hopi-mannen maskers en lichaamsversieringen om de identiteit van een katsina (enkelvoud van katsinam) over te nemen en hierin te transformeren. Hierbij worden de kachinapoppen uitgedeeld aan de meisjes om hen iets te leren over de onsterfelijke wezens die regen brengen en andere aspecten van de natuur beheersen.

De kachina’s dansen op het plein of ‘van kiva tot kiva’. Een kiva is een holte in de grond, waarin ze zich terugtrekken wanneer ze zich belaagd voelen. Tijdens het dansen delen ze poppen, speelgoedbogen, rammelaars, fruit en snoep uit aan de kinderen. De meisjes krijgen de poppen en de jongens de speelgoedbogen. Met hun krachtige dansceremonies brengen de kachina’s regen, welzijn, goede oogsten voor maïs, bonen en pompoen en tabak.

Soorten kachinapoppen

De Hopi maakten zo’n 500 verschillende kachina’s. Ze stellen planten, dieren, bloemen, de zon, de maan, de sterren en legendarische figuren voor. Een kachina is gehouwen uit de wortels van een plaatselijk voorkomende populierensoort: de Populas fremontii of uit hout van de katoenboom. De poppen worden kunstig uitgesneden door de vaders of ooms van de kinderen. Dan worden ze beschilderd en versierd met lederen attributen en veren. Elke kachina is uniek en dat maakt het soms lastig om ze te identificeren.Op de expo Hybriden in De Warande in Turnhout zie je vier kachina’s uit de kunstcollectie van de familie Schoepen. De eerste drie kachina’s representeren een arend, een beer en een wolf. De vierde kachina is niet geïdentificeerd.

Er wordt wel gezegd dat de Hopi de meest rijke spirituele cultuur hebben van alle indianenvolken en die cultuur is ook behouden. De kachina’s zijn voor de Hopi onmisbaar om tradities en kennis door te geven aan de volgende generaties.

Benieuwd naar de kachina’s van Josée? 

Tot 17 november 2025 kan je in de Warande in Turnhout de expo Hybriden van Tom Liekens gaan bezoeken. Op de expo kom je fantastische wezens tegen uit mythen, fabels en legenden. 
Je wandelt er tussen de eenhoorns, zeemeerminnen en draken. Lees verhalen over de sfinx, de centaur en de minotaurus. In rariteitenkabinetten, filmpjes en op de infobordjes kom je meer te weten over ontdekkingen, vervalsingen, religie en bijgeloof.

Praktische informatie vind je hier